Oxytocine en testosteron

Hormonen beïnvloeden de werking van organen en zijn zodoende verantwoordelijk voor de regeling van diverse belangrijke lichaamsprocessen. Maar daar blijft het niet bij. Hormonen spelen ook een niet te onderschatten rol in sociaal gedrag. Zijn wij een slaaf van onze hormonen? Na het bijwonen van een congres (zie hieronder) over dit onderwerp, neig ik naar het antwoord “ja”… Van oxytocine werd altijd gedacht dat het mensen vooral zachtaardig, goed van vertrouwen en constructief maakt, terwijl testosteron mensen agressief maakt. Tijdens het congres werd duidelijk dat dit soort effecten per situatie verschillend zijn en ook dat mensen onderling erg verschillen in hun gedrag als gevolg van oxytocine of testosteron toediening.

Ig Nobelprijzen voor Nederlandse wetenschappers

Op 20 september jongstleden werden er tien Ig Nobelprijzen uitgereikt, voor ‘onderzoek dat je eerst aan het lachen maakt en dan aan het denken zet’. Deze prijzen werden uitgereikt door Nobelprijswinnaars op Harvard University. Er gingen maar liefst 2 prijzen naar onderzoekers uit Nederland.  De Psychologieprijs ging naar Anita Eerland (EUR), Tulio Guadalupe (MPI) en Rolf Zwaan (EUR), voor hun ontdekking dat lichaamshouding (naar links leunen) invloed heeft op het het schatten van hoeveelheden (Leaning to the LeftMakes the Eiffel Tower Seem Smaller: Posture-Modulated Estimation, Psychological Science ). De Anatomieprijs ging naar Frans de Waal en Jennifer Pokorny (beiden Emory University) voor de ontdekking dat chimpansees andere chimpansees individueel kunnen herkennen aan foto’s van hun achterste (Faces and Behinds: Chimpanzee Sex Perception, Advanced Science Letters). Wij van de Psychonoom feliciteren deze wetenschappers van harte met deze fantastische prijs!

'Vreemde' proefpersonen - part 3

We zijn alweer beland bij de derde verzameling van jullie rare, irritante of hilarische ervaringen met proefpersonen die zich niet volgens het verwachtingspatroon gedragen. Ditmaal zetten we de zieke, de eigenwijze, de spammende en de volhardende proefpersoon in het zonnetje. En geloof ons, er zitten weer aardig wat juweeltjes tussen. Lees, huiver en laat u inspireren om uw eigen ervaringen direct met ons te delen (mail  of blog).

'Vreemde' proefpersonen, deel 2

 

In de laatste Psychonoom beten we het spits af in deze rubriek. Wij verzamelen hier jullie rare, irritante of hilarische ervaringen met proefpersonen die zich niet volgens het verwachtingspatroon gedragen. De leuke reacties die we ontvingen inspireerden ons hier enkele items over te maken, met iedere Psychonoom enkele andere categorieën proefpersonen. Zo heb je de brakke of luie proefpersoon, de vreemde proefpersoon, de domme proefpersoon, of de eigenwijze proefpersoon. Ook hebben we al meerdere verhalen ontvangen over proefleiders die zelf gênante fouten maken, Ditmaal zetten we "de-proefpersoon-die-beter-nog-wat-extra-informatie-had-kunnen-geven" en "de achterdochtige proefpersoon" in het zonnetje. Lees, huiver en laat u inspireren om uw eigen ervaringen direct met ons te delen (mail vandeberg@fsw.eur.nl of blog http://psychonoom.blogspot.com/) .

Deal or no deal?

Interview met NVP travel award winnaar: Gert-Jan Lelieveld

Twee keer per jaar wordt de NVP travel award uitgereikt aan een promovendus om congresbezoek of een studie- of onderzoeksreis in het buitenland te bekostigen. Dit jaar werd het een deal voor Gert-Jan Lelieveld, hij won namelijk de NVP travel award 2011. Gert-Jan is een sociaal- en organisatiepsycholoog aan de universiteit Leiden en we zijn nieuwsgierig wat hij met deze award gaat doen.

A Year of Horrors

A Year of Horrors (Eric-Jan Wagenmakers)

For social psychologists, the year 2011 can go in the books as a true annus horribilis. First, the flagship journal in the field, the Journal of Personality and Social Psychology, decided to publish an article claiming that people can look into the future. Going from silly to bizarre, this ability was reported to be strongest for extravert women confronted with erotic pictures. The resulting media frenzy centered on questions such as "should JPSP ever have accepted such an article?" and, more to the point, "is there something wrong with the way social psychologists conduct their experiments and analyze their data?". The author of the infamous article, Dr. Daryl Bem, was a guest on the Colbert Report, where the host mocked the effect as "extrasensory pornception". And then, as if the reputation of JPSP had not yet been tarnished quite enough, the journal rejected (without external review) all manuscripts that reported failures to replicate the Bem results. As it turns out, JPSP has a long-standing policy not to publish "mere" replication studies. A terrible policy to espouse, of course – apparently, JPSP believes it can pollute the field and then leave the clean-up effort to the lesser journals.

Inspiratie

Presidentiële column door Richard Ridderinkhof

Met enkele collega-psychonomen breng ik zo eens per jaar een midweekse retraite door in de achtertuin van Jan Wolkers. Laat de term "Jac.P.Thijsse-verlof" vallen, en onze achterban weet genoeg. Ondergedompeld in een snelkookpan lezen en schrijven wij psychonomie-geschiedenis, slechts af en toe bovenkomend voor een teug adem. Die onregelmatige ademtochten benutten we dan om in één keer ons jaarlijks rantsoen aan alles wat het eiland te bieden heeft te inhaleren (Skuumkoppe in de Taj Mahal, wie kent het niet).

Voorwoord (Psychonoom 27, uitgave 1)

De zomer is aangebroken, wat een fantastische tijd: eindelijk tijd om onderzoek te doen! Afleidingen zoals studenten en gezellige collega's worden beduidend minder nu de tentamens zijn afgelopen. Ooit is mij verteld dat slechts de minder ambitieuze collega dan op vakantie gaat naar exotische oorden. Sedertdien heb ik geleerd dat de andere collega's vrijwel dezelfde bestemmingen hebben, maar dan één of ander geheimzinnig congres of workshop als reden weten op te geven. En tja, als je dan toch in China bent voor Human Brain Mapping...

Een negatieve stemming kan soms best positief uitpakken…

Dat is een van de conclusies uit het promotieonderzoek van Henk van Steenbergen. Henk is momenteel werkzaam als UD op de afdeling Cognitieve Psychologie aan de Universiteit Leiden. Hij onderzoekt de invloed van emotie en motivatie op doelgericht gedrag. In zijn studies gebruikt en combineert hij verschillende meetmethoden zoals EEG, facial EMG, pupillometrie en fMRI. Henk promoveerde begin dit jaar.

NVP dissertatieprijswinnares: Myrthe Plaisier

Foto: Dr. Jan van Erp, TNO.

Aankomende Psychonoom hebben we een interview met een veelbelovende jonge onderzoeker: Myrthe Plaisier. Zij promoveerde in 2010 cum laude aan de Universiteit Utrecht met haar proefschrift “Haptic perception of multiple objects – Strategy, saliency, and numerosity”. Voor dit proefschrift ontving zij op het afgelopen NVP Wintercongres de dissertatieprijs, alwaar ze het congres afsloot met een gepassioneerde uiteenzetting van haar promotie onderzoek. Bovendien sleepte ze vorig jaar, tijdens haar post-doc onderzoek aan de VU, ook nog eens een Rubicon in de wacht. Kortom: Myrthe is ‘on fire’. Hoog tijd om haar te vragen wat haar geheim is en wat haar op dit moment bezig houdt.

‘Vreemde’ proefpersonen - deel 1

In de laatste Psychonoom (de eerste editie van 2011) hebben we een oproep gedaan voor een item over “vreemde” proefpersonen. Wij vroegen hierbij om jullie rare, vervelende of hilarische ervaringen met proefpersonen die zich niet volgens het verwachtingspatroon gedroegen. De leuke reacties die we ontvingen, waaronder een hele bloemlezing van aio Stephen Brown, hebben ons geïnspireerd hier enkele items over te maken, met iedere Psychonoom een andere categorie proefpersonen. Zo heb je de brakke of luie proefpersoon, de vreemde proefpersoon, de niet zo slimme proefpersoon, of de eigenwijze proefpersoon die het beter denkt te weten. Maar we kwamen er dankzij Jean Vroomens verzameling emails achter dat er in eerste instantie al zoiets is als de proefpersoon/student die überhaupt niet op komt dagen en dit toelicht in soms wat bijzondere emails. Met deze verzameling bijten we het spits af voor deze rubriek. Lees, huiver en laat u inspireren om uw ervaringen direct te delen met de Psychonoom (mail vandeberg@fsw.eur.nl).

Psychonomics 2011: de trending topics

Van 3 tot en met 6 november vond hèt congres voor elke psychonoom plaats (op het NVP congres na, natuurlijk), genaamd ‘Annual Meeting of the Psychonomic Society’, oftewel Psychonomics. Het Sheraton hotel in Seattle was omgetoverd tot een walhalla voor psychonomen. Ondanks de regenachtige reputatie van deze stad begon het congres zonnig. Voor degenen die niet naar het congres zijn geweest of voor degenen die behoefte hebben aan een samenvatting, volgt hier een stuk over de trending topics tijdens Psychonomics.

Enhancing the efficiency of learning: An interview with Hal Pashler

Hal Pashler is a full professor at the Psychology department of the University of California, San Diego. He received his Master degree at Brown University and a

Ph.D. degree at the University of Pennsylvania. His current research focuses on learning and memory and their enhancement.

De doorstart van EPOS: Een interview met Jan van Strien

In 2009 publiceerde De Psychonoom een interview met Maurits van der Molen. Het was toen juist duidelijk geworden dat de Experimenteel Psychologische Onderzoekschool (EPOS) haar financiering dreigde te verliezen. Daarbij liep ook de erkenning door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) af en deze werd niet opnieuw aangevraagd. Desalniettemin werd ook toen al geconstateerd dat EPOS een gat zou achterlaten wanneer zij zou stoppen. Nieuw opgerichte lokale Graduate Schools zouden de verantwoordelijkheid voor het succesvol afronden van het promotietraject, inclusief bijbehorende opleiding gaan dragen. Deze waren hier destijds op veel plaatsen nog niet klaar voor. Ondertussen is het twee jaar later en EPOS is er nog. Wat er gebeurd is vroegen wij aan Jan van Strien, de wetenschappelijk directeur.

Wetenschapper blijven: Solliciteren in het buitenland

Vermoedelijk ben ik niet de enige die aan het eind van het huidige contract apocalyptische schrikbeelden ziet. Sommige mensen lijken daarna namelijk van de wetenschappelijke aardbodem te verdwijnen. En, volgens de facultaire legende, was de afwasser in de kantine van de faculteit ook ooit een aio*... Om anderen nachtmerries te besparen, heb ik het slechts even over een leven buiten de wetenschap, omdat ik daar uiteindelijk weinig ervaring mee heb. In plaats daarvan heb ik een paar maanden besteed aan het binnenhalen van een nieuw contract, beginnend in Groot Britannië en tot slot in Finland. Na (wellicht iets te lang) hierover te praten besluit ik met puntsgewijze tips in de hoop dat iemand alsnog iets mag hebben aan mijn verhaal.