NVPubquiz 2009

Showhost

Eens per jaar komt de crème-de-la-crème van de Nederlandse psychologie bij elkaar om op geheel empirische wijze te toetsen welke stad de meeste geleerde groep psychonomen herbergt. Zoals in de cinematografie academy awards worden uitgedeeld en journalisten Pullitzer prijzen winnen, zo kan de wetenschapper natuurlijk een leven lang hopen op een Nobelprijs. Dan gaat het echter meestal om een leven lang wachten: gemiddeld moet een toekomstig winnaar nog ongeveer 29 jaar wachten om daadwerkelijk de prijs te krijgen na het baanbrekende werk. Daarnaast is het toekomstperspectief überhaupt niet rooskleurig voor psychonomen: hoewel over het aantal gediscussieerd kan worden – zo zou alleen Daniel Kahneman een ‘echte’ psycholoog zijn (APS Observer, 2003) – is het duidelijk dat het er proportioneel behoorlijk weinig zijn. Aldus de noodzaak om eens per jaar in Nederland, zogezegd het Zweden van de psychologie, een wellicht iets goedkopere, maar bijna even schitterende prijs uit te reiken.

John Michon: Psychonomie – 45 jaren vóór Nu

Context

Dat 1968 een roerig jaar was valt niet te ontkennen. Het was immers het jaar waarin de verbeelding
aan de macht probeerde te komen. Of de oprichting van de Nederlandse Stichting voor Psychonomie, nu 45 jaar geleden, beschouwd moet worden als een teken des tijds, valt te betwijfelen, maar de psychologie kwam wel in beweging.

Vreemde Proefpersonen, deel 4

We zijn alweer beland bij de vierde verzameling van jullie rare, irritante of hilarische ervaringen met proefpersonen die zich niet volgens het verwachtingspatroon gedragen. Ditmaal zetten we de modebewuste, de domme, de verslaafde, de jonge, de aparte, en de slaperige proefpersoon in het zonnetje. Lees, huiver en laat u inspireren om uw eigen ervaringen direct met ons te delen (mail l.vandeberg@uva.nl). In de volgende Psychonoom: de vreemde proefleider, waarin u of uw student wat onhandig uit de hoek kwam.

Over de vloer bij Vodafone: Een uitstapje

Het is altijd leuk eens te kijken wat voor experimenteel psychologisch onderzoek er zoal plaatsvindt in Nederland buiten de academische wereld. Eerder bezochten wij Philips en Unilever. Dit keer gingen we op bezoek bij Vodafone. Vooraf werd ons al duidelijk dat er eigenlijk niet echt psychologische experimenten worden uitgevoerd. Wel doen psychologen er onderzoek. Maar waarnaar dan precies? En hoe? En hoeveel maak je daarbij gebruik van je psychologische kennis? Vol vragen komen wij aan.

Psychonomische Diaspora: Zuid Afrika

Veel psychonomen verlaten Nederland om onderzoek te doen in een ander land. Wij spraken met verschillende Nederlandse onderzoekers, werkzaam op plekken over de hele wereld. Als eerste: David Terburg. Hij promoveerde vorig jaar aan de Universiteit Utrecht, waar hij nog steeds werkt als post-doc. Daarnaast heeft hij een aanstelling bij University of Cape Town, in Zuid-Afrika. Hij doet sociaal neurowetenschappelijk onderzoek en is specifiek geïnteresseerd in emotioneel, agressief en angstig gedrag. Voor zijn onderzoek maakt hij gebruik van toediening van hormonen zoals testosteron, cortisol en oxytocine, en kijkt vervolgens naar het effect daarvan op gedrag, fysiologie en maten van hersenactiviteit, zoals EEG en fMRI.

Psychonomische Diaspora: Israel

Marieke Roskes behaalde in 2008 haar MA in sociale psychologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, waarna ze verder ging met haar PhD, aan de Universiteit van Amsterdam. Deze behaalde ze in februari dit jaar. Samen met haar Israëlische partner vertrok ze naar Israël, waar ze nu werkzaam is als assistent professor aan de Ben Gurion Universiteit van de Negev, in Israël.

Psychonomische Diaspora: Australië

Steve Janssen begon zijn carrière op de UvA waar hij in 2007 promoveerde. Met een Rubicon in zijn zak vertrok hij naar de VS (Duke University), wat hij na twee jaar inruilde voor Japan (Hokkaido University). Twee jaar later verhuisde hij naar Adelaide (Australië) en begon als post-doc bij Flinders University.

Psychonomische Diaspora: Spanje

Martijn Baart promoveerde in Tilburg, ontving een Rubicon post-doc beurs en vertrok naar het Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL).

Psychonomische Diaspora: Verenigde Staten

Suzanne Oosterwijk is twee weken terug op de UvA en blikt terug op twee-en-een-half jaar post-doc in Boston. 

Geestverlichters, door Richard Ridderinkhof

Gevaarlijke Psychologie

Erasmus Darwin, buste door W.J. Coffee (1795)

Nieuwlichterij, dat was het. Volgens de heersende elite.  Aanvankelijk. Maar al snel ontketende de evolutieleer een revolutie, in zo’n beetje alle levenswetenschappen. Spannende tijden, heftige polemieken, kwaadsprekerij; het duurde best wel even eer de vakbroeders ook de verstrekkender implicaties omarmden. Om over de clerus maar te zwijgen.
Andere velden waren er vlotter bij: vooral de psychologie stond binnen de kortste keren op zijn kop. De evolutietheorie, en dan vooral haar voornaamste proponent Charles Darwin, drukte al snel een stevig stempel op de transformatie van metafysica naar (jawel) psychonomie. Vragen als “hoe is het allemaal zo gekomen” wierpen een nieuw licht op vraagstukken rond lichaam en geest. Emoties, bewustzijn, instincten, vrije wil; ze zouden voorgoed in een ander perspectief staan. De stroomversnelling hield pakweg een halve eeuw aan, en trok sporen die nog altijd richtinggevend zijn.

Voorwoord bij Psychonoom 2013/1

Tijdens de eerste ontmoeting met de redactieleden van de Psychonoom werd me verteld dat ik, als kersverse psychonoom en nieuwe hoofdredacteur, het voorwoord voor de eerste editie uit 2013 op me mocht nemen. “If this is your first night at fight club, you have to fight” kwam kort ter sprake.

De eerste editie van 2013 dus. Na een lange en frisse winter is de lente dan eindelijk aangebroken. Als het even meezit dan schijnt de zon ook nog deze zomer. In ieder geval komen de bloemetjes na hun winterslaap al weer langzaam tevoorschijn. De vogeltjes fluiten, en de Psychonoom fluit vrolijk met ze mee. Digitaal, wel te verstaan. Wij hebben namelijk een gloednieuwe Twitter account (@psychonoom) waarop u ons kunt volgen. En als we dan toch betrokken raken bij al die sociale media, dan kan een Facebook pagina natuurlijk niet achterblijven. Inderdaad. Op facebook.com/psychonoom kunt u met enige regelmaat interessante links en updates van ons verwachten.

Wat staat u daarnaast in deze editie te wachten? Naast de gebruikelijke maar daarom niet minder leuke rubrieken vreemde proefpersonen, InDruk en aanstaande colloquia en congressen, ook een kijkje in de keuken bij Vodafone. Gunes Kantaroglu geeft inzicht in wat psychologen bezighoudt bij het telecombedrijf. Verder, interviews met Nederlandse psychonomen die hun thuis in Nederland hebben opgegeven voor een plek elders op de wereld. Diverse onderzoekers praten over hun ervaringen in het buitenland. In deze editie ook nog een laatste presidentiële column van Richard Ridderinkhof. Hij heeft zijn taken als voorzitter overgedragen aan Monicque Lorist, die daarmee de eerste vrouwelijke voorzitter van NVP is geworden. Al is het niet als voorzitter, Richard blijft wel schrijven voor de Psychonoom. Zijn column in deze editie is de eerste in een serie onder de noemer ‘Geestensverlichters’ die zal gaan over ontwikkelingen die het vrijdenken hebben gestimuleerd en over verlichte geesten die hebben bijgedragen aan inzichten over lichaam en geest. Verder, ook de laudatio van Richard naar aanleiding van de NVP erepenning voor Gezinus Wolters. Deze had in een eerdere editie moeten staan, wat we nu graag gecorrigeerd zien.     

Tot slot dan nog: dit is dit de laatste editie met hoofdredacteur Mariska Kret. Zij verlaat ons voor het penningmeesterschap van NvP. Namens de redactie wil ik haar graag bedanken voor twee jaar inzet als hoofdredacteur, en veel succes wensen met haar nieuwe taken. En u als trouwe lezer natuurlijk veel leesplezier met deze editie van de Psychonoom.

Rudy van den Brink, namens de redactie:

Bram Heerebout,

Lisanne Huis in ’t Veld
Mariska Kret,
Karen Schuil,
Michiel Spapé
Lisa Vandeberg