NVPubquiz 2009

Showhost

Eens per jaar komt de crème-de-la-crème van de Nederlandse psychologie bij elkaar om op geheel empirische wijze te toetsen welke stad de meeste geleerde groep psychonomen herbergt. Zoals in de cinematografie academy awards worden uitgedeeld en journalisten Pullitzer prijzen winnen, zo kan de wetenschapper natuurlijk een leven lang hopen op een Nobelprijs. Dan gaat het echter meestal om een leven lang wachten: gemiddeld moet een toekomstig winnaar nog ongeveer 29 jaar wachten om daadwerkelijk de prijs te krijgen na het baanbrekende werk. Daarnaast is het toekomstperspectief überhaupt niet rooskleurig voor psychonomen: hoewel over het aantal gediscussieerd kan worden – zo zou alleen Daniel Kahneman een ‘echte’ psycholoog zijn (APS Observer, 2003) – is het duidelijk dat het er proportioneel behoorlijk weinig zijn. Aldus de noodzaak om eens per jaar in Nederland, zogezegd het Zweden van de psychologie, een wellicht iets goedkopere, maar bijna even schitterende prijs uit te reiken.

Brein, Bier & Cognitie

Sinds mensenheugenis, of in ieder geval sinds de eerste NVPubquiz drie jaar geleden, ging deze prijs naar de UvA. Amsterdam is, zo bleek middels een door mijn eigen team verkeerd beantwoorde vraag, natuurlijk ook de bakermat van de Nederlandse Vereniging der Psychonomie. Dat de vragen vaak ook een oorsprong hadden in Amsterdam, zou niet relevant zijn: immers, het winnende team (als ik mij niet vergis, meestal gespeerpunt door Jaap Murre) was onafhankelijk van de organisatie. Nochtans, in een zet gelijk die van Marco Borsato om de TMF-Awards te jureren in plaats van keer op keer te winnen, was het vorig jaar winnende team gebombardeerd tot organisatie van NVPubquiz 2009. De aardige parallel voortzettende, zou men de nieuwe jury zeker als showhost kunnen betitelen: op de zolder van café ‘de Pont’ maakten zij, ondanks het gebrek aan rode loper, met hun glitterende pruiken en luisterrijke presentatie van dit evenement werkelijk een event.
[MS]

De afwezigen vragen zich allengs af waar dit gebeuren dan over gaat: wat hebben ze nu precies gemist? Het concept is betrekkelijk simpel: in plaats van het geheimzinnige en vrij subjectieve oordeel van de Nobelcommissie, bedenkt de organisatie een aantal vrij moeilijke vragen die de verschillende teams (per stuk officieel bestaand uit drie tot zes geleerde personen van alle hoeken van Nederland) in vier rondes beantwoorden. Deze rondes betreffen ongeveer alles wat een psychonoom maar interessant kan vinden, verdeeld over de categorieën Geschiedenis, Wetenschap, Ontspanning [..]. Een voorbeeld uit de geschiedenisronde – die overigens gedomineerd werd door vragen met betrekking tot de klassieke oudheid, dan wel met een zekere romanofiele inslag – was bijvoorbeeld: ‘welke volkeren zijn, na het jaar onze heren, Groot Brittannië binnengevallen?’. Een ander voorbeeld, uit de vermeldenswaardige ‘sub-ronde’ Godsdienst, dewelke de leden der jury, afkomstig van de UvA, speciaal voor de geleerden van de VU had bijgevoegd als aardig intermezzo en die met vragen als ‘welke van de volgende zes daden moet volgens de bijbel niet bestraft worden met de dood?’ zeker mensen als Richard Dawkins en Daniel Dennett goed zouden doen. Ik begreep dat als een os iemand doodt, de eigenaar van de os niet de doodstraf verdient – tenzij het een bokkige os betreft. Dergelijke vragen werden vakkundig, met uitzondering van het feit dat ‘de saksen’ toch zeker een correct antwoord op bovenstaand voorbeeld was (*kuch*), door de jury nagekeken, die vervolgens het team met de meeste goede antwoorden beloonden met een rondje op de rekening van de NVP.
Het mag gezegd worden dat het Leiden Institute for Beer and Cognition zijn naam eer aandeed en de rekening van de NVP behoorlijk plunderde. Dat is meteen een goed moment om even iets recht te zetten: ja, de nieuwe naam voor het desbetreffende team uit Leiden was weliswaar van mijn hand, maar in mijn verdediging mag gezegd worden dat het niet mijn idee was dat teamnamen sowieso ‘ludiek’ moesten zijn. Teamgenoot Guido Band kwam bijvoorbeeld al met “The Response Keys”, “Diekstra & Buikhuizen” en “The UvA Busters” en tezamen met mijn “Wir sind Wundt-erbar” en “the Stroopwaffles” was de breinstorm niet geheel zonder resultaat. Het leek er echter op dat met de concurrentie van bijvoorbeeld “De Kuikens” (Nijmegen), “VU Chickens” (Amsterdam) en “Het Bonte Gezelschap” (Leiden+), we een zeker voordeel hadden: Steven Scholte leek er een bepaald genoegen in te scheppen om schel te laten schallen wanneer het Leiden Institute for Beer and Cognition won.

Enfin, dat scheelt voor mij in ieder geval dat ik nu niet meer de drie heren (Guido Band, Rinus Verdonschot en ondergetekende) en één dame (Ingrid Christoffels) hoef te contacteren voor een interview. Zij hopen hun (wissel-) trofee spoedig in ontvangst te nemen, maar ik ga er van uit dat wanneer de nieuwe Psychonoom verschijnt, dit reeds gebeurd is. Ongetwijfeld zullen zij dan ook al hard bezig zijn de nieuwe vragen te bedenken, aangezien ze geacht worden de volgende NVPubquiz te organiseren.

[MS]